Kèn trombone là một trong những nhạc cụ đồng tương đối đơn giản, đảm nhiệm dải âm nằm giữa trumpet và tuba. Trên thực tế, tên gọi “trombone” trong tiếng Ý có nghĩa là “trumpet lớn”. Từ sự chính xác của các ban nhạc quân đội Hoa Kỳ cho đến những ban nhạc đường phố ngẫu hứng tại New Orleans, trombone là nhạc cụ mạnh mẽ, xuất hiện trong rất nhiều thể loại âm nhạc khác nhau.
Dù mục tiêu của bạn là tham gia ban nhạc diễu hành trong trường học hay theo đuổi những phong cách sôi động hơn như funk, nhiều phụ huynh và người lớn mới bắt đầu chơi vẫn cần được hỗ trợ để lựa chọn nhạc cụ phù hợp với nhu cầu và ngân sách. Nội dung dưới đây cung cấp những kiến thức cơ bản về trombone, giúp bạn dễ dàng đưa ra quyết định đúng đắn khi chọn mua.
Các Loại Kèn Trombone
Ba loại trombone phổ biến nhất hiện nay bao gồm trombone tenor thẳng, trombone tenor có trigger thường được gọi là F rotor hoặc F attachment, và trombone bass. Ngoài ra còn có các loại ít gặp hơn như trombone van, trombone alto, trombone soprano và trombone diễu hành. Trong số đó, trombone tenor và trombone bass là hai giọng kèn được sử dụng rộng rãi nhất.
Kèn Trombone Tenor
Trombone tenor thẳng là dạng đơn giản nhất, không có hệ thống ống bổ sung bên trong phần thân chính. Trombone tenor có F rotor được trang bị thêm một đoạn ống bên trong vòng ống chính. Ở trạng thái thông thường, kèn hoạt động như một trombone thẳng, cho đến khi người chơi kích hoạt trigger để sử dụng đoạn ống bổ sung. Khi đó, chiều dài tổng thể của kèn tăng lên, làm thay đổi cao độ từ Bb sang F. Những lợi ích của cơ chế này sẽ được đề cập chi tiết hơn ở các phần tiếp theo.
Etude ETB 100 Series Student Trombone là lựa chọn có mức giá hợp lý, phù hợp cho người mới bắt đầu ở mọi độ tuổi.
Kèn Trombone Bass
Trombone bass có chuông kèn lớn hơn trong khi chiều dài tổng thể tương đương với trombone tenor. Đây là phiên bản có đường kính ống lớn hơn của trombone tenor có F rotor, đồng thời được bổ sung thêm rotor thứ hai nhằm mở rộng dải âm trầm xuống sâu hơn nữa.
Holton TR181 Series Bass Trombone sở hữu âm sắc dày dặn, phù hợp với nhiều thể loại âm nhạc khác nhau, là một nhạc cụ chất lượng cao có thể đồng hành cùng người chơi trong thời gian dài.
Kèn Trombone Van
Trombone van được sản xuất với nhiều kích cỡ khác nhau, trong đó trombone tenor là loại phổ biến nhất. Tại nhiều khu vực ở châu Âu, Nam Mỹ và Ấn Độ, trombone van thậm chí còn được ưa chuộng hơn trombone trượt. Hệ thống van cho phép người chơi xử lý các tiết tấu nhanh một cách dễ dàng và chính xác hơn so với trombone trượt truyền thống.
King 2166 3B Valve Trombone mang lại độ chính xác cao, khả năng phản hồi tốt cùng âm thanh cân bằng và giàu nhạc tính.
Kèn Trombone Alto
Ngày nay, trombone alto chủ yếu xuất hiện trong môi trường dàn nhạc giao hưởng và thường được sử dụng cho các đoạn solo. Mặc dù có cao độ cao hơn trombone tenor, phần lớn dải âm của trombone alto vẫn có thể được đảm nhiệm bởi trombone tenor.
Bach LT39G Stradivarius Series Alto Trombone được lên giọng Eb, trang bị cần trượt nhẹ giúp phản hồi nhanh trong những đoạn nhạc phức tạp.
Kèn Trombone Soprano
Trombone soprano có kích thước nhỏ và hình dáng rất giống với tên gọi thay thế của nó là slide trumpet. Nhạc cụ này có nguồn gốc từ Đức và đôi khi được sử dụng trong nhạc jazz. Ngày nay, trombone soprano ít phổ biến hơn, khi vai trò âm nhạc của nó thường được đảm nhiệm bởi các nhạc cụ bộ gỗ hoặc trumpet.
Mẫu Miraphone 63 Soprano Trombone được lên giọng Bb và sở hữu chất lượng chế tác châu Âu cao cấp, mang lại độ hoàn thiện và âm thanh vượt trội.
Kèn Trombone Diễu Hành
Trombone diễu hành, còn được gọi là flugelbone, có ngoại hình khá giống một cây cornet cỡ lớn nhưng vẫn tạo ra âm thanh trombone chuẩn mực. Thiết kế nhỏ gọn và sáng tạo này giúp nhạc cụ dễ mang theo và thuận tiện khi diễu hành hơn nhiều so với trombone truyền thống.
Tama by Kanstul KTN Series Marching Bb Trombone là giải pháp lý tưởng cho các ban nhạc diễu hành mong muốn âm thanh trombone truyền thống từ một nhạc cụ có tính cơ động cao.
Cấu Tạo Của Kèn Trombone
Ở dạng cơ bản nhất, trombone là một ống kim loại được uốn cong thành hình chữ S. Áp suất tác động lên cột không khí bên trong ống là yếu tố tạo nên âm thanh đặc trưng, phù hợp với nhiều thể loại âm nhạc từ cổ điển đến reggae. Phần cần trượt đặc trưng cho phép người chơi kéo dài cột không khí, từ đó hạ thấp cao độ. Sự thay đổi về đường kính ống, chiều dài và áp suất không khí giúp trombone tạo ra dải âm thanh rất rộng. Những bộ phận chính cần quan tâm khi chọn mua trombone bao gồm loại chuông và kích thước đường kính ống. Một số mẫu còn được trang bị thêm cơ cấu đặc biệt gọi là F attachment. Nội dung dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn.
Chuông Trombone
Chuông trombone là yếu tố quan trọng tạo nên diện mạo và âm sắc đặc trưng của nhạc cụ. Chuông có thể được làm từ đồng vàng, đồng vàng pha, đồng đỏ hoặc bạc sterling. Đồng vàng là vật liệu phổ biến nhất, với thành phần khoảng 70 phần trăm đồng và 30 phần trăm kẽm. Các loại kim loại khác mang đến sự khác biệt tinh tế về màu âm. Đồng vàng thường cho âm sáng hơn, trong khi đồng đỏ hoặc đồng hồng tạo âm trầm và tối hơn nhờ hàm lượng đồng cao. Trombone jazz thường có chuông nhỏ hơn, còn trombone giao hưởng thường sử dụng chuông lớn hơn.
Kích Thước Và Kết Cấu Chuông
Kích thước chuông trombone quan trọng không kém so với kích thước đường kính ống khi so sánh các loại trombone khác nhau. Độ lớn và độ dày của chuông ảnh hưởng trực tiếp đến âm thanh, và những người chơi trình độ cao thường có sở thích riêng đối với các đặc điểm chuông nhất định. Trombone bass thường có chuông lớn hơn trombone tenor. Ngoài ra còn có sự khác biệt giữa chuông ghép hai mảnh và chuông liền được rèn thủ công. Chuông liền rèn tay được xem là đặc điểm cao cấp, mang lại chất lượng âm thanh tương xứng.
Allora Student Series Bb Trombone Model AATB 102 được trang bị chuông đồng đường kính khoảng 20,3 cm, là nhạc cụ học sinh có mức giá hợp lý nhưng vẫn sở hữu nhiều đặc điểm chất lượng cao.
Đường Kính Ống Lớn Và Nhỏ
Đường kính ống của trombone là đường kính bên trong của phần cần trượt trong và thường được tính bằng milimét. Phạm vi phổ biến dao động từ khoảng 12,7 mm dành cho học sinh, đến khoảng 13,9 mm cho trombone giao hưởng, và có thể lên tới khoảng 14,3 mm đối với trombone bass. Kèn có đường kính ống nhỏ thường cho âm thanh sáng, tập trung hơn, trong khi đường kính lớn tạo âm dày, ấm và rộng hơn.
Kích thước đường kính ống cũng ảnh hưởng đến lực cản không khí hay còn gọi là áp suất hồi. Đường kính nhỏ tạo lực cản lớn hơn, còn đường kính lớn tạo lực cản thấp hơn. Lực cản cao thường phù hợp với người mới học vì giúp dễ tạo âm thanh đẹp. Mức độ lực cản cũng phụ thuộc vào sở thích cá nhân và yêu cầu về sắc thái âm nhạc của từng thể loại. Có người thích lực cản nhiều, có người lại ưa cảm giác thổi thoáng hơn.
Prelude by Conn Selmer TB711 Series Student Trombone với đường kính ống nhỏ mang lại âm thanh chất lượng cùng các đặc điểm thân thiện cho học sinh, giúp người mới bắt đầu dễ học và tiến bộ.
Kèn Trombone Hai Đường Kính Ống
Một biến thể khác là trombone hai đường kính ống. Điều này có nghĩa là phần cần trượt có đường kính nhỏ ở một đầu và dần mở rộng sang đường kính lớn hơn ở đầu còn lại. Thiết kế này mang lại lực cản ban đầu tốt từ ống hẹp, sau đó mở ra để tạo âm thanh lớn và đầy đặn hơn. Trombone dành cho học sinh hầu như không được trang bị cấu trúc hai đường kính ống. Đặc điểm này chủ yếu xuất hiện trên một số trombone đường kính lớn và trombone bass, và đặc biệt có giá trị đối với người chơi trình độ cao.
Getzen 1062FD Eterna Series Bass Trombone với thiết kế hai đường kính ống cho khả năng phản hồi linh hoạt và tạo ra dải âm thanh rộng ấn tượng.
Yếu Tố F Attachment
F attachment làm tăng độ phức tạp và mở rộng đáng kể khả năng của kèn trombone. Quan trọng nhất, bộ phận này giúp bổ sung thêm các nốt ở quãng trầm. Ngoài ra, F attachment còn mang đến những cách bấm và thổi thay thế cho một số đoạn nhạc, giúp việc trình diễn trở nên dễ dàng và linh hoạt hơn.
Yamaha YSL 882O Xeno Series F Attachment Trombone được trang bị F attachment dạng open wrap, mang lại cảm giác thổi thoáng và tự nhiên.
Có hai loại F attachment cơ bản. Loại wrap tiêu chuẩn có nhiều đoạn uốn cong hơn, giúp thân kèn gọn gàng nhưng đồng thời tạo lực cản không khí lớn hơn. Loại open wrap có ít đoạn uốn hơn, cho luồng hơi tự do và nhẹ hơn khi thổi. Mức độ lực cản vẫn là vấn đề mang tính sở thích cá nhân. Cảm giác dễ thổi và cơ học nhẹ nhàng có thể rất phù hợp với người mới học, nhưng chưa chắc đã hấp dẫn với những nhạc công trình độ cao đang tìm kiếm một màu âm hoặc phản hồi cụ thể.
Yếu Tố Thẩm Mỹ
Lớp sơn phủ lacquer là kiểu hoàn thiện phổ biến nhất. Các lớp mạ thường được đánh giá là cao cấp hơn vì chúng ít làm giảm độ rung của kim loại. Nhiều người cho rằng kèn mạ bạc trông bắt mắt và nổi bật hơn, tuy nhiên chúng đòi hỏi nhiều công chăm sóc do dễ bị xỉn màu theo thời gian. Dù một cây kèn có ngoại hình nổi bật chưa chắc đã cho âm thanh tốt hơn rõ rệt, nhưng vẻ ngoài đẹp có thể giúp học sinh thêm tự hào về nhạc cụ của mình, từ đó tạo động lực luyện tập và giữ gìn kèn cẩn thận hơn.
Trombone bằng nhựa là một cải tiến tương đối mới, giúp việc học nhạc cụ này trở nên tiết kiệm chi phí hơn và nhẹ hơn khi mang theo. Chúng dễ bảo quản, trọng lượng nhẹ và phần cần trượt vận hành trơn tru. Âm thanh tạo ra rất gần với trombone kim loại truyền thống.
Allora ATB100M Aere Custom Series Plastic Trombone được chế tạo từ nhựa ABS gia cường bền chắc, là lựa chọn kinh tế và hợp lý cho người mới bắt đầu học trombone.
Lựa Chọn Nào Phù Hợp Nhất Cho Người Mới Bắt Đầu
Thông thường, học sinh sẽ bắt đầu với trombone tenor thẳng và sau đó nâng cấp lên kèn có F rotor, tuy nhiên đây không phải là quy tắc cứng nhắc. Khi không sử dụng cần kích hoạt, trombone có F rotor hoạt động giống hệt như trombone thẳng. Vì vậy, bạn nên cân nhắc thời gian dự định sử dụng cây kèn khi đưa ra quyết định.
Bạn hoàn toàn có thể học làm quen với F rotor khi đã sẵn sàng. Thời điểm phổ biến để nâng cấp lên kèn có F rotor thường là ở độ tuổi trung học. Phần lớn các nhạc công trombone trình độ cao sử dụng loại kèn này vì nó mang lại sự linh hoạt hơn về âm sắc. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, ngay cả người chơi nâng cao vẫn trung thành với trombone thẳng.
Bắt Đầu Với Kích Thước Nhỏ
Đối với người mới học, đặc biệt là các em nhỏ, việc chọn kèn có đường kính ống nhỏ là lựa chọn hợp lý, thường trong khoảng từ 12,7 mm đến khoảng 13,3 mm, vì cần ít hơi hơn để tạo ra âm thanh ổn định. Người chơi trình độ trung cấp có thể cân nhắc kèn có đường kính trung bình hoặc lớn hơn để đạt được âm thanh đầy đặn và mạnh mẽ hơn, dù điều này cũng không phải là quy định bắt buộc.
Thể loại âm nhạc bạn muốn theo đuổi cũng ảnh hưởng lớn đến lựa chọn, vì kích thước đường kính ống tác động mạnh đến âm sắc. Trombone giao hưởng thường sử dụng đường kính lớn, phổ biến khoảng 13,9 mm. Trombone bass thường có đường kính ống lớn hơn, vào khoảng 14,3 mm.
Học Sinh, Trung Cấp Và Chuyên Nghiệp
Các phân loại này thường xuất hiện trong tên model trombone do nhà sản xuất đưa ra. Dù chúng phản ánh chất lượng tổng thể và tập hợp các tính năng của nhạc cụ, nhưng không chỉ rõ những đặc điểm kỹ thuật cụ thể và có thể khác nhau giữa các thương hiệu. Bạn nên sử dụng các phân loại này như một hướng dẫn chung khi lựa chọn.
Loại Trombone Nào Phù Hợp Với Bạn
Yếu tố lớn nhất khi chọn trombone, tất nhiên, là ngân sách mà bạn có thể chi trả hợp lý. Bên cạnh đó, nhu cầu sử dụng và trình độ âm nhạc của bạn cũng đóng vai trò quyết định. Hãy cân nhắc sở thích âm nhạc và tốc độ bạn có thể cần hoặc muốn nâng cấp nhạc cụ trong tương lai. Một nguyên tắc chung là người mới học nên chọn kèn có đường kính ống nhỏ. Trombone được thiết kế dành cho học sinh thường có độ bền cao hơn, phù hợp với quá trình học tập ban đầu.
Đối với người chơi trung cấp, bạn có thể cân nhắc trombone có đường kính trung bình, cùng với các nâng cấp như F rotor, đường kính ống kép, chuông bằng đồng hồng hoặc bạc sterling, và lớp hoàn thiện mạ. Học sinh đã có nhiều năm luyện tập và thể hiện được sự nghiêm túc, trách nhiệm sẽ là đối tượng phù hợp để khám phá các tùy chọn nâng cấp này.
Nên Thuê Hay Mua Trombone
Nếu bạn đang tìm trombone cho một học sinh mới bắt đầu, bạn có thể cân nhắc việc thuê nhạc cụ vì mức độ gắn bó lâu dài của người học chưa rõ ràng. Tuy nhiên, có nhiều lý do để xem xét việc mua thay vì thuê.
Chi phí thuê trong thời gian dài có thể tăng lên rất nhanh. Một cây trombone học sinh có khả năng chơi tốt thường có giá mua thấp hơn tổng chi phí thuê trong vòng một năm.
Một cây trombone học sinh được lựa chọn đúng và bảo quản tốt sẽ giữ giá khá ổn định, và thường có thể thu lại một phần đáng kể chi phí ban đầu khi bán lại hoặc đổi lên trombone trung cấp.
Nhạc cụ cho thuê thường đã qua nhiều lần sử dụng, dễ có vết trầy xước, móp méo. Ngoài ra, bạn cũng phải chịu trách nhiệm cho mọi hư hỏng xảy ra trong thời gian thuê.
Xem thêm:
