Chưa bao giờ việc học và chơi đàn Ukulele dễ dàng như hiện nay, với hàng trăm model có sẵn để lựa chọn ở mọi mức giá, với các video hướng dẫn học đàn miễn phí trên các mạng xã hội. Chỉ với số tiền vài trăm ngàn trở lên và một vài tuần học đàn, người chơi đã sở hữu được kỹ năng chơi đàn tốt mang lại những giờ phút giải trí thoải mái cho bản thân và gia đình, bạn bè.

Từng không được coi trọng trong quá khứ, Đàn Ukulele đã trở nên phổ biến và được hàng triệu người yêu thích nhờ các nghệ sỹ hàng đầu thế giới như Paul McCartney, Eddie Vedder và Jason Mraz… sử dụng để thổi hồn vào các buổi biểu diễn của mình. Khả năng sử dụng thành thạo nhạc cụ đáng kinh ngạc của Jake Shimabukoro đã chứng minh rằng khi được sử dụng đúng cách, đàn Ukulele có khả năng tạo ra những màn trình diễn thật đặc biệt.

Sự phổ biến của đàn Ukulele không có gì đáng ngạc nhiên; chỉ với bốn dây nylon, chúng rất dễ học và chơi, đồng thời cũng dễ dàng với ngón tay của người mới. Trong bài viết này, chúng tôi cung cấp lịch sử ngắn gọn của Ukulele, sau đó là các thông tin cần thiết để chọn đúng loại Uke phù hợp với mục đích và ngân sách của bạn.

Sơ Lược Về Lịch Sử Của Đàn Ukulele:

Là thành viên nhỏ của gia đình guitar, đàn Ukulele lần đầu tiên được phát triển ở Hawaii trong những năm 1880 khi những người nhập cư Bồ Đào Nha tạo ra những nhạc cụ tương tự như những cây đàn phổ biến ở quê hương của họ. Đàn Ukulele nhanh chóng trở nên phổ biến ở các hòn đảo nhờ sự ủng hộ nhiệt tình của Vua Kalakaua, người thường tổ chức các buổi biểu diễn đàn Ukulele tại triều đình. Một sự tình cờ thú vị là tên của đàn Ukulele bắt nguồn từ "con bọ nhảy" trong tiếng Hawaii, và dựa trên ấn tượng của người dân đảo về chuyển động nhanh của tay người chơi trên phím đàn.

Sự phổ biến của đàn Ukulele lan sang Hoa Kỳ khi các nhạc sĩ người Mỹ bắt đầu sáng tác nhạc với chủ đề và âm thanh Hawaii trong những năm 1920. Những người chơi đàn Ukulele đã trở nên phổ biến trên các sân khấu tạp kỹ, và loại nhạc cụ nhỏ này đã trở nên gắn liền với Thời đại nhạc Jazz. Hình ảnh một sinh viên đại học mặc áo khoác gấu trúc gảy đàn Uke đã trở thành biểu tượng của văn hóa đại chúng, và các nhà xuất bản bắt đầu phát hành sách bài hát cho đàn Ukulele. Nhận thấy xu hướng này, các nhà sản xuất nhạc cụ của Hoa Kỳ như Martin và Harmony đã bắt đầu sản xuất đàn Ukulele. Các ban nhạc cũng đưa đàn Ukulele vào các tiết mục biểu diễn của họ.

Sự hiện diện của đàn Ukulele trong nhạc pop vẫn tiếp tục từ những năm 1940 đến 1960, một phần nhờ vào việc sản xuất hàng triệu chiếc đàn Uke bằng nhựa giá rẻ và bản hit năm 1968 của Tiny Tim: “Tiptoe Through the Tulips.”

Tới năm 1990, Ukulele càng trở nên nổi tiếng và được đông đảo người chơi yêu thích. Một phần được thúc đẩy bởi liên khúc “Over the Rainbow” và “What a Wonderful World” do Israel Kamakawiwo'ole trình diễn đã xuất hiện trong quảng cáo truyền hình và phim ảnh. Kể từ đó, vô số các video trên YouTube và các nghệ sỹ nhạc rock, pop, dân gian đã sử dụng loại nhạc cụ này khiến nó trở nên phổ biến như ngày nay.

Các Loại Đàn Ukulele:

Hầu hết các loại đàn Ukulele thuộc một trong bốn kích cỡ và dải âm tiêu chuẩn: soprano (giọng nữ cao), concert, tenor và baritone (giọng nam trung).

Ukulele nhỏ nhất là soprano . Là nhạc cụ nhỏ nhất trong gia đình, thường có chiều dài thang âm khoảng 13” (33cm) và chiều dài tổng thể khoảng 21” (53cm), lý tưởng cho trẻ nhỏ. Âm thanh tươi sáng của soprano rất cuốn hút và vui nhộn.

Cỡ tiếp theo là đàn Ukulele concert với thang âm dài 15” (38cm) và chiều dài tổng thể là 23” (58cm). Nó tạo âm thanh sâu hơn và to hơn một chút so với soprano, nhưng vẫn mang lại âm thanh cao, vang, sáng tương.

Đàn Ukulele tenor có âm thanh sâu hơn, vang hơn nhờ thang âm khoảng 17” (43cm) và chiều dài khoảng 26” (66cm). Bàn phím rộng hơn của nó giúp người chơi có ngón tay to dễ dàng chơi hơn.

Với chiều dài thang âm 19” (48cm) và chiều dài tổng thể khoảng 30” (76), đàn Ukulele Baritone có khả năng tạo ra những nốt trầm sâu hơn nhiều so với những người anh em nhỏ hơn của nó. Nó được điều chỉnh giống như bốn dây cao nhất trên đàn guitar, khiến nó trở thành nhạc cụ thứ hai tuyệt vời và chuyển tiếp dễ dàng cho các nghệ sĩ guitar. Chúng ta sẽ thảo luận sâu hơn về cách điều chỉnh đàn Ukulele bên dưới.

Hình Dạng Đàn Ukulele:

Hầu hết Ukulele rơi vào một trong ba hình dạng cơ bản:

• Guitar: Đây là hình dạng phổ biến nhất trong số các loại đàn Ukulele. Giống như một cây đàn guitar, phần cong của thân trên, được gọi là phần trên hoặc vai, thường nhỏ hơn một chút so với phần dưới. Một số thiết kế hiện đại có các đường khuyết ở thùng đàn cho phép dễ bấm ở các nốt cao

• Quả dứa: Như bạn có thể đoán, hình dáng thân hình quả dứa với phần lưng tròn là một cải tiến của Hawaii lần đầu tiên được sử dụng trên các nhạc cụ do Công ty Ukulele Kamaka sản xuất.

• Cái thuyền: Cái tên nói lên tất cả; cấu hình này là hình dạng ít phổ biến nhất trong số các loại đàn Ukulele.

Các Bộ Phận Của Đàn Ukulele:

• Headstock hoặc head: Gắn vào đầu cần, nó giữ các chốt điều chỉnh dây
• Chốt chỉnh (tuning pegs): Còn được gọi là đầu chỉnh. Chúng là cơ cấu bánh răng để giữ dây và xoay đầu chỉnh để điều chỉnh độ căng của dây khi lên dây đàn Ukulele.
• Đai ốc (nut): Hoạt động cùng với ngựa để giữ cho dây thẳng hàng.
• Cần đàn (neck): Nó kéo dài từ đầu đàn đến thùng đàn và đỡ bàn phím.
• Bàn phím (fretboard): Nó giữ các phím đàn và thường có các chấm đánh dấu vị trí cho người chơi dễ dàng nhận ra các nốt. Phím đàn đầu tiên là gần nhất với headstock.
• Thùng đàn (body): Bao gồm mặt trên (đôi khi được gọi là bảng âm thanh), mặt sau và các mặt bên. Mặt trên chịu trách nhiệm chính trong việc truyền các dao động của dây. Lỗ âm thanh của nó giúp phát âm thanh cho đàn. Một số lỗ thoát âm có hình hoa thị trang trí.
• Ngựa (bridge): Gắn trên mặt thùng đàn Ukelele và có các chốt neo đầu dây đàn. Các dây được cố định bằng cách thắt nút ở đầu đuôi của ngựa.

Các Loại Gỗ Làm Đàn Ukulele:

Ukulele được làm bằng nhiều loại gỗ và kỹ thuật sản xuất. Một số làm bằng vật liệu tổng hợp và kim loại. Chúng tôi sẽ đề cập đến các loại gỗ được sử dụng phổ biến nhất. Bởi vì âm thanh của đàn Ukulele là kết quả của nhiều yếu tố bao gồm hình dạng và kích thước thùng đàn, kích thước lỗ thoát âm, cách lên dây và loại dây, nên không có loại gỗ làm đàn Ukulele nào hoàn hảo, mỗi loại gỗ có đặc điểm âm thanh riêng.

Gỗ thịt so với gỗ ép

Nói chung, thùng đàn Ukulele chất lượng cao hơn được làm bằng gỗ thịt trong khi các mẫu giá cả phải chăng hơn được làm bằng gỗ ép — nghĩa là các lớp gỗ mỏng được ép lại với nhau thành một. Lớp gỗ trên cùng thường có vân đẹp mắt. Cấu hình gỗ phổ biến là mặt lưng và hông được làm từ gỗ ép kết hợp với mặt trên, có ảnh hưởng mạnh nhất đến âm sắc của đàn, được làm bằng gỗ thịt như gỗ vân sam hoặc tuyết tùng.

Gỗ ép có lợi thế là bền hơn, ít bị tác động bởi khí hậu lạnh hoặc khô. Trong khi đó mặt trên làm bằng gỗ thịt sẽ có xu hướng “vỡ tiếng”, chơi càng lâu tiếng càng hay theo thời gian.

Các loại gỗ làm đàn Ukulele phổ biến nhất:

Gỗ Koa: Loại gỗ nhiệt đới dày đặc có nguồn gốc từ Hawaii này là loại gỗ truyền thống được lựa chọn để làm đàn Ukulele, và là một trong những loại phổ biến nhất nhờ vân đẹp, nhiều màu sắc và tông màu cân bằng.

Gỗ gụ (Mahogany): Vì nó bao gồm nhiều loại được trồng ở nhiều vùng khác nhau trên thế giới nên khó có thể khái quát hóa về tông màu của nó, nhưng gỗ gụ thường mang lại tông màu đậm hơn, ấm hơn. Gỗ gụ thường được sử dụng cho cần hoặc lưng hông đàn Ukulele.

Vân Sam (Spruce): Với sự phổ biến gần đây của đàn Ukulele, nhiều nhà chế tạo đàn guitar đã bắt đầu chế tạo Ukulele bằng cách sử dụng cùng loại gỗ được sử dụng làm mặt đàn guitar. Là lựa chọn hàng đầu của các nhà sản xuất, thớ gỗ dày đặc của vân sam tạo ra âm thanh to và sáng với nhiều tiếng “zing”.

Gỗ tuyết tùng (Cedar) : Mềm mại hơn vân sam, nó mang lại âm sắc êm dịu và tròn trịa hơn nhiều. Đó là một lựa chọn tốt để làm nổi bật các nốt trầm do đàn Ukulele Tenor và Baritone tạo ra. Gỗ tuyết tùng đỏ phương Tây là một trong những giống phổ biến nhất.

Gỗ đỏ (Redwood): Về mặt sắc thái, gỗ đỏ nằm ở giữa giữa cây vân sam và cây tuyết tùng, mang lại nhiều sự rõ ràng của cây vân sam với sự ấm áp của cây tuyết tùng. Do khai thác quá mức, gỗ đỏ khan hiếm và đắt đỏ.

Gỗ hồng sắc (Rosewood): Thường được sử dụng trên cần đàn Ukulele, loại gỗ dày đặc này cũng có thể được sử dụng cho thùng đàn Ukulele. Bên cạnh độ cứng, màu sắc và hình dáng phong phú của gỗ hồng sắc có thể làm tăng thêm vẻ hấp dẫn về mặt hình ảnh của đàn Ukulele.

Gỗ phong (Maple): Một loại gỗ khác thường được sử dụng trong guitar, nó có thớ dày đặc đôi khi có hình dáng hấp dẫn. Độ cứng của nó phù hợp với ngựa đàn và cần đàn của đàn Ukulele.

Ngày nay, bạn sẽ tìm thấy đàn Ukulele được làm từ hàng chục loại gỗ bao gồm ovangkol, cocobolo, nato, sồi, sim, anh đào, bubinga, xoài, pau ferro, sapele, wenge, v.v.

Các Đàn Ukulele Đặc Biệt:

Với sự phổ biến to lớn của đàn Ukulele gần đây, các nhà sản xuất đã bắt đầu cung cấp nhiều biến thể và cải tiến trên “con bọ nhảy” nhỏ ban đầu. Dưới đây là một số loại Uke đặc biệt phổ biến hơn mà bạn sẽ gặp:

Ukulele kết nối Equilizer: Các cây đàn Uku này có bộ thu điện tử (equilizer) phát hiện các rung động của dây đàn chuyển đổi chúng thành tín hiệu điện tử, sau đó được truyền qua bộ tiền khuếch đại trên bo mạch đến bộ khuếch đại và phát âm thanh ra loa. Đàn này lý tưởng cho những người biểu diễn chơi Ukelele cùng ban nhạc trong đó Uke nhỏ phải cạnh tranh với các nhạc cụ lớn hơn nên âm khó có thể nghe thấy. Mặc dù micrô có thể được sử dụng trong những tình huống như vậy, nhưng tiếng hú (phản hồi) đôi khi là một vấn đề và việc phải dùng mic kèm cũng gây khó khăn khi biểu diễn. Vì thế gắn EQ vào đàn để kết nối với hệ thống âm thanh sân khấu là giải pháp lý tưởng.

Đàn Ukulele sáu dây và tám dây: Thường dựa trên chiều dài thang âm của đàn Ukulele Alto hoặc Baritone, kích thước nhỏ gọn của chúng khiến chúng trở thành người bạn đồng hành xứng đáng và là sự thay thế cho một cây đàn ghi-ta cỡ du lịch hoặc đàn ¾.

Các Nhạc Cụ “Lai” (hybrid) giống đàn Ukulele:

Một số nhà sản xuất đã bắt đầu chế tạo các nhạc cụ làm mờ ranh giới giữa đàn Ukulele truyền thống và các nhạc cụ khác như đàn banjo. “Banjoleles” kết hợp đầu, vành, giá đỡ và bộ cộng hưởng kiểu banjo. Một số được điều chỉnh giống như đàn Ukelele, khiến chúng trở nên quen thuộc ngay lập tức với người chơi Uke.

Một loại lai khác là đàn Ukulele vay mượn các yếu tố từ guitar cộng hưởng kim loại truyền thống. Thay vì gỗ truyền thống, thùng đàn có thể được làm một phần hoặc toàn bộ bằng kim loại. Một hình nón bằng nhôm trên mặt thùng đàn tạo ra âm thanh lớn, đặc biệt có thể xuyên qua các hỗn hợp dày đặc của các nhạc cụ acoustic.

Lên Dây Đàn Ukulele:

Ba loại đàn Ukulele nhỏ hơn—soprano, concert và tenor—thường được điều chỉnh theo các nốt dây mở GCEA (sol-đồ-mi-la). Đàn Ukulele baritone thường được điều chỉnh theo DGBE (rê-sol-si-mo) — giống như cách điều chỉnh bốn dây cao nhất trên đàn ghi-ta. D-tuning cũng là một tùy chọn phổ biến mà một số người chơi cảm thấy mang lại âm thanh “ngọt ngào” hơn trên đàn Ukulele nhỏ hơn. D-tuning là ADF#-B.

Việc sử dụng các loại dây thay thế và cách sắp xếp cũng có thể tạo ra các biến thể âm nhạc thú vị.

Hãy nhớ rằng dây nylon mới có xu hướng bị giãn ra, vì vậy việc lên dây lại vài lần sau khi mua một cây đàn Uke mới là điều bình thường.

Chất lượng của các chốt điều chỉnh hoặc bộ khóa điều chỉnh trên đàn Ukulele của bạn cũng cần lưu ý một chút khi mua đàn. Hầu hết các bọ khóa chỉnh dây đều có vít cố định trên các nút dùng để xoay bộ chỉnh. Thắt chặt các vít này định kỳ này có thể giúp ổn định bộ khóa.

Phụ Kiện Đàn Ukulele:

Như đã đề cập ở trên, bộ chỉnh điện tử giúp việc lên dây đàn Ukulele của bạn trở nên dễ dàng hơn nhiều.

Ngoài ra, hãy cân nhắc mua một chiếc hộp hoặc túi đựng đàn để vận chuyển Uke của bạn. Nó sẽ giúp giữ cho đàn Ukulele của bạn an toàn khỏi những nguy hiểm trên đường và bảo vệ khoản đầu tư của bạn.

Một số người chơi Uke thích sử dụng miếng gảy nỉ hoặc miếng gảy guitar tiêu chuẩn hơn là sử dụng ngón tay của họ và bạn có thể muốn thử nghiệm các âm thanh khác nhau mà miếng gảy có thể tạo ra.

Dây có thể có tác động đáng kể đến âm thanh và khả năng chơi đàn Ukulele của bạn. Chúng tôi cung cấp nhiều loại dây Ukulele nylon thay thế cũng như các bộ titan, nhôm và fluorocarbon để đáp ứng nhu cầu của bất kỳ ai.

Tổng hợp

Cuối cùng, chọn đàn Ukulele phù hợp là tìm một cây đàn phù hợp với bạn; một cây đàn Ukulele thú vị để chơi và nghe. Vì vậy, mặc dù bây giờ bạn đã biết nhiều hơn về cách chế tạo đàn Ukulele và những vật liệu chế tạo đàn, nhưng hãy để ngón tay và đôi tai của bạn hướng dẫn bạn chọn đúng loại đàn Uke.

Sau khi đọc hướng dẫn này, nếu bạn vẫn không chắc chắn loại đàn Ukulele nào phù hợp với mình, mời bạn liên hệ với các chuyên viên tư vấn của chúng tôi để được hỗ trợ tốt nhất.