Một trong những chủ đề gây nhiều tranh cãi nhất giữa các giáo viên piano — và cũng là câu hỏi chúng tôi thường xuyên nhận được — là vai trò của đàn piano điện trong hành trình âm nhạc của học sinh và cả chính giáo viên. Trong tình huống nào thì piano điện là lựa chọn đúng đắn? Có mức ngân sách tối thiểu nào nên đầu tư cho một cây piano điện (hay thậm chí là piano cơ)? Cảm giác phím và âm thanh của piano điện có đủ chân thực? Học sinh nên bắt đầu dùng đàn điện ở cấp độ nào?
Bởi vì những câu hỏi đó lặp lại nhiều lần, phần lớn giáo viên ngày nay đều đã hình thành quan điểm rõ ràng, có thể dễ dàng diễn đạt. Riêng tôi — dù điều này khiến vợ tôi đôi chút phiền lòng — hiện sở hữu cả một cây đại dương cầm cơ lớn, một upright cơ cao và một cây piano điện di động.
Cuộc Cách Mạng Của Piano Điện Trong Hai Thập Kỷ Qua
Mười lăm hay hai mươi năm trước, cuộc tranh luận giữa piano cơ và điện còn đơn giản và dễ đoán. Nhưng với sự phát triển của công nghệ lưu trữ và xử lý âm thanh, chất lượng nguồn âm sample và mô phỏng (modeling) đã tiến một bước dài. Các nhà sản xuất lớn — thậm chí cả các nhà cung cấp linh kiện OEM — đã cho ra đời nhiều mẫu đàn có cơ chế phím có trọng lượng ở mọi phân khúc giá.
Piano điện di động hiện có loại tích hợp hoặc không tích hợp loa. Trong khi đó, các mẫu “grand ensemble” lại sở hữu hệ thống âm thanh cực mạnh. Các mẫu đàn kiểu console ngày càng đa dạng: từ kiểu dáng cổ điển đến mô phỏng hoàn hảo đàn upright cơ, thậm chí có cả thiết kế dạng nghệ thuật (art case).
Tôi đã có thời gian thử nghiệm nhiều loại đàn tại showroom và triển lãm nhạc cụ, và nhận thấy piano điện của Kawai đang ngày càng khẳng định vị thế trong phân khúc piano điện và sân khấu. Nhờ sự hỗ trợ từ đại lý chính hãng Kawai - tôi đã có dịp tiếp cận kỹ lưỡng ba mẫu đàn đáng chú ý: CN25 (giá tốt), CA97 (mẫu đàn đột phá) và CP2 (đa chức năng).
CN25 – Mẫu Đàn Giá Tốt Đáng Kinh Ngạc
CN25 tuy là một cây piano điện kiểu console cơ bản, nhưng lại mang đến nhiều điều đáng khen. Cảm giác phím mô phỏng cơ chế escapement (giai đoạn “khựng” nhẹ khi phím chạm đáy) khiến tôi liên tưởng đến cảm giác chơi grand piano — một tính năng thường chỉ có ở các mẫu đàn đắt tiền hơn.
Cơ chế phím phân cấp (nặng ở quãng trầm, nhẹ dần về quãng cao) được điều chỉnh rất hợp lý, không quá nặng hay quá nhẹ. Phản hồi phím có phần đàn hồi tốt, cho phép thực hiện lặp lại phím cực nhanh — thậm chí nhanh hơn nhiều cây đàn cơ. Tiếng động phát ra từ phím — thường là điểm yếu của các mẫu giá rẻ — ở mức vừa phải, không gây khó chịu.
Hệ pedal cũng được tinh chỉnh kỹ: lực phản hồi thay đổi tùy theo độ nhấn, tạo cảm giác chân thực hơn. Hệ thống loa hướng xuống dưới mang lại âm thanh đầy đặn ngay cả ở mức âm lượng vừa phải. Tuy nhiên, hai quãng trầm thấp có phần hơi “đục” — nên thử trực tiếp trước khi mua. Âm thanh còn có hiệu ứng stereo rõ rệt: bạn có thể cảm nhận âm di chuyển từ trái sang phải khi chơi lên quãng cao.
Giao diện điều khiển CN25 đơn giản, không có màn hình hiển thị (bạn cần lên CN35 nếu muốn có). Việc chọn tiếng nhạc cụ được thực hiện bằng cách kết hợp nút bấm và phím đàn. Mặc dù có vẻ phức tạp, sau vài phút làm quen, tôi thấy khá dễ sử dụng mà không cần đọc hướng dẫn.
Âm thanh piano chính được lấy mẫu từ cây Kawai EX concert grand — một cây đại dương cầm được đánh giá cao suốt nhiều thập kỷ. Ở mức độ chơi nhẹ, quá trình chuyển từ tiếng gõ đầu tiên sang tiếng ngân khá ổn. Tuy nhiên, khi chơi mạnh, âm ngân chưa thực sự mạnh như kỳ vọng.
Ngoài ra, CN25 còn có tiếng electric piano giống Fender Rhodes với hiệu ứng “Ping-Pong” (âm thanh nảy giữa hai loa trái – phải), electric piano kiểu Yamaha DX-7 nghe khá ngọt ở quãng giữa, và organ giống Hammond B-3 (dù không có hiệu ứng Leslie tremolo). Những âm khác như organ ống, harpsichord và string cũng có thể dùng tạm, nhưng không được đầu tư kỹ bằng tiếng piano.
Về kết nối, CN25 trang bị cổng MIDI tiêu chuẩn và USB (nằm phía dưới bàn phím).
CA97 – Mẫu Đàn Sáng Tạo Và Chuyên Nghiệp
CA97, mẫu đàn thuộc dòng Concert Artist và từng được chọn là “Staff Pick” của Piano Buyer, là một sản phẩm sáng tạo với nhiều tính năng hiện đại. Điểm đáng chú ý là hệ mẫu âm hoàn toàn mới từ hai cây đàn cơ cao cấp: Shigeru Kawai SK-EX (2,74 m) và SK-5 (2 m). Đây là bước tiến lớn so với bộ mẫu âm cũ từ cây EX.
CA97 có đến 16 tiếng piano riêng biệt, có thể tùy chỉnh bằng tính năng Virtual Technician độc quyền của Kawai. Âm thanh phát ra một cách tự nhiên nhờ sự kết hợp độc đáo giữa hệ loa toàn dải và bảng cộng hưởng gỗ thật ở mặt sau. Tấm bảng cộng hưởng này gắn với một bộ cộng hưởng rung, khiến bạn có thể “cảm nhận” được âm thanh rung lên qua cả phím và pedal khi chơi.
Khi tăng âm lượng lên mức cao, các âm trầm sâu có thể khiến thân đàn cộng hưởng hơi khó chịu. Tuy nhiên, pedal damper (bên phải), vốn thường lỏng lẻo ở đàn điện, lại cho cảm giác rất thật ở CA97. Nhờ kết hợp mẫu âm mới, kỹ thuật chơi tốt và khả năng lắng nghe tinh tế, tôi có thể tạo ra những đoạn legato mượt mà và biểu cảm.
Cảm giác phím của CA97 tinh tế hơn CN25, với escapement rõ ràng và cảm giác chơi giống đàn cơ hơn. Phím đen còn có lớp phủ mô phỏng gỗ mun giống như ở những cây đàn Shigeru Kawai cao cấp.
Giao diện điều khiển gồm màn hình kỹ thuật số và các nút bấm gọn gàng nằm bên trái đàn — dễ dùng và đẹp mắt. Dải tiếng electric piano rất đa dạng, và các tiếng organ cũng được đầu tư chất lượng, chắc chắn sẽ làm hài lòng người chơi jazz và nhạc nhà thờ.
Chỉ có một điểm nhỏ tôi chưa hài lòng: tiếng Rhodes khi chơi mạnh cần quá nhiều lực để “gằn” đúng chất. Tuy tôi không thử điều chỉnh “độ nhạy phím” (velocity curve), nhưng cảm giác vẫn chưa thoải mái.
CA97 có đầy đủ cổng USB, MIDI phía trước, thêm cả cổng line-in/out có núm chỉnh âm lượng riêng — cực kỳ hữu ích nếu cần kết nối với dàn âm thanh hoặc hệ thống PA trong không gian lớn.
CP2 – Mẫu Đàn Tích Hợp Tính Năng Giải Trí Mạnh Mẽ
CP2, thuộc dòng Concert Performer, là một cây piano điện “đa năng toàn diện”, tập trung vào tính giải trí và dễ sử dụng. Giao diện điều khiển rất trực quan với màn hình cảm ứng màu, các nút bấm và bánh xoay chọn chức năng. Tuy nhiều tính năng, nhưng CP2 rất dễ dùng.
Dù không có hệ bảng cộng hưởng như CA97, nhưng CP2 lại sở hữu hệ thống loa mạnh mẽ và ampli công suất lớn, giúp nó trở thành mẫu phù hợp nhất trong cả ba để dùng trong không gian rộng mà không cần ampli ngoài.
Mang phong cách của các mẫu đàn Lowrey (hãng con của Kawai), CP2 hướng đến người chơi giải trí. Người mới học sẽ thích thú với các chức năng đệm tự động một chạm (one-touch), cùng bộ ghi âm 2 chế độ: đơn giản hoặc Advanced Recorder 16 track. Cả hai chế độ đều cho phép lưu trong bộ nhớ trong hoặc xuất ra MP3, WAV, MIDI.
Lựa Chọn Nào Phù Hợp Với Bạn?
Quay lại câu hỏi ban đầu: nếu so sánh một cây đàn điện cao cấp như CP2 với một cây upright cơ cùng tầm giá như Kawai K-300 hay K-500, thì lời khuyên của tôi phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng.
Nếu bạn muốn tận hưởng đa dạng âm sắc, thường xuyên chơi bằng tai nghe, thích ghi âm, layer, hòa âm, hoặc muốn chơi nhạc như dàn giao hưởng chỉ với một ngón tay — CP2 là lựa chọn hoàn hảo.
Ngược lại, K-300 hoặc đặc biệt là K-500 sẽ phù hợp hơn nếu bạn mong muốn cảm giác piano chân thực nhất để học nâng cao — tất nhiên với điều kiện bạn sẵn sàng chăm sóc đàn cơ bằng các lần lên dây định kỳ.
