Sau khi đàn piano được lắp ráp tại nhà máy, nó sẽ trải qua quá trình căn chỉnh âm thanh và điều chỉnh cơ học – tức là được "biến" từ một tập hợp các bộ phận thành một nhạc cụ hoàn chỉnh. Thông thường, chất lượng và giá thành của đàn càng cao thì mức độ điều chỉnh tại nhà máy càng kỹ lưỡng. Tuy nhiên, ngay cả những cây đàn được căn chỉnh kỹ nhất cũng khó tránh khỏi việc bị ảnh hưởng bởi các rung lắc trong quá trình vận chuyển, khiến tình trạng khi đến tay người dùng không còn hoàn hảo.
Trách nhiệm phục hồi chất lượng âm nhạc ban đầu sau khi đàn được chuyển đến sẽ thuộc về đại lý – hoặc kỹ thuật viên của người mua sau khi đàn đã ổn định ở môi trường mới. Tất cả những công việc này, nếu được thực hiện trước khi giao đàn cho khách, được gọi là quy trình chuẩn bị đàn từ đại lý (dealer preparation hay dealer prep).
Lên Dây
Đàn piano mới thường cần khoảng 1–2 năm để ổn định – dây đàn cần thời gian để giãn hết, và hệ thống bảng cộng hưởng, cầu đàn và khung đàn cũng sẽ dần "lún" xuống. Trong thời gian này, cây đàn sẽ phản ứng khá mạnh với những thay đổi độ ẩm theo mùa (và thậm chí theo ngày).
Vì vậy, để duy trì độ chính xác của âm thanh khi trưng bày tại cửa hàng, đàn piano mới thường được lên dây vài lần. Ngoài ra, đàn cũng nên được lên dây ngay trước khi giao cho khách hàng, và thêm một lần nữa sau khoảng 1–2 tháng, khi đã thích nghi với môi trường mới. Một cây đàn được lên dây cẩn thận tại đại lý sẽ giữ được độ ổn định tốt hơn và cần ít lần lên dây hơn trong 1–2 năm đầu tiên sử dụng.
Điều Chỉnh Bộ Cơ (Action Regulation)
Một cây đàn piano có thể bao gồm tới 12.000 chi tiết, chủ yếu là các bộ phận chuyển động trong hệ thống phím và cơ học. Độ chính xác và khả năng điều chỉnh mượt mà của hệ thống này – gọi là regulation – ảnh hưởng rất lớn đến hiệu suất trình diễn của đàn.
Nhiều hãng đàn lớn sử dụng máy “pounding” để tự động chơi từng phím hàng trăm lần tại nhà máy nhằm giúp các bộ phận nỉ, da, vải được nén lại ổn định. Sau giai đoạn này, hệ thống cơ cần được điều chỉnh lại để khôi phục kích thước thiết kế ban đầu. Quá trình này tiếp tục diễn ra tại cửa hàng khi khách hàng chơi thử đàn và kỹ thuật viên đại lý điều chỉnh thêm tùy theo điều kiện khí hậu và sự lún của cơ cấu bên trong.
Cây đàn nào được trưng bày và chơi thử nhiều thường sẽ có độ ổn định cơ học tốt hơn khi đến tay người dùng.
Điều Chỉnh Âm Sắc (Voicing)
Âm sắc của piano có thể được cải thiện bằng cách điều chỉnh độ cứng và mật độ của nỉ búa, tinh chỉnh điểm tiếp xúc của dây đàn, cũng như điểm đánh của búa – tất cả được gọi là voicing.
Dù không thể biến một cây đàn phổ thông thành đàn biểu diễn chuyên nghiệp, việc voicing có thể giúp nâng cao đáng kể chất lượng âm thanh và cảm giác phím, ngay cả trên các dòng đàn giá rẻ. Với các cây đàn grand, tiềm năng nâng cấp qua voicing thường cao hơn đàn upright.
Trong quá trình chuẩn bị tại đại lý, voicing thường chỉ được thực hiện ở mức cơ bản: làm đều âm sắc giữa các nốt, thay vì thay đổi hoàn toàn âm thanh từ sáng sang ấm hoặc ngược lại.
Đánh Bóng Và Xử Lý Vết Trầy Xước
Hầu hết các cây đàn được đóng thùng đều cần được đánh bóng lại khi tháo gỡ bao bì, nhằm xử lý những vết xước nhẹ do vật liệu đóng gói gây ra. Với những vết lõm hay trầy xước lớn hơn, kỹ thuật viên lành nghề vẫn có thể xử lý để gần như không còn nhận thấy.
Tuy nhiên, người mua nên hiểu rằng: nếu nhìn đủ kỹ, bạn gần như luôn có thể tìm ra một vài điểm chưa hoàn hảo trên bất kỳ cây đàn nào – sự hoàn hảo tuyệt đối là điều rất hiếm trong thực tế.
Các Mức Chuẩn Bị Tùy Theo Phân Khúc Thị Trường
Việc phân loại theo ba nhóm: đàn giá rẻ, đàn tầm trung và đàn cao cấp sẽ giúp xác định mức độ chuẩn bị cần thiết tại đại lý.
Đàn Giá Rẻ
Các thương hiệu như Cristofori, Hardman, Peck hay Pearl River thường phục vụ cho học sinh mới học hoặc người chơi không chuyên trong giai đoạn đầu. Với những cây đàn này, yêu cầu cơ bản là:
Âm chuẩn và giữ được lên dây trong thời gian hợp lý
Âm sắc đều, rõ ràng trên toàn bộ bàn phím
Phím và búa sắp xếp đồng đều, mặt phím phẳng
Dù việc điều chỉnh và voicing nâng cao có thể cải thiện chất lượng, nhưng chi phí thực hiện thường không tương xứng với giá trị cây đàn.
Đàn Tầm Trung
Các thương hiệu như Baldwin, Yamaha hoặc Kawai trong phân khúc phổ thông thường đã được căn chỉnh khá tốt tại nhà máy. Đại lý nên thực hiện thêm:
Điều chỉnh cơ để phím hoạt động mượt mà ngay cả khi chơi nhanh hoặc thay đổi cường độ
Voicing nhằm tối ưu âm sắc theo thiết kế đặc trưng của từng dòng đàn
Đảm bảo cảm giác phím đồng đều và khả năng tái lập tốt
Do những cây đàn này thường bán chạy, chúng ít khi tồn kho lâu, nên yêu cầu điều chỉnh tại đại lý có thể thấp hơn các phân khúc khác.
Đàn Cao Cấp
Mặc dù được chuẩn bị kỹ từ nhà máy và gần như không cần lên dây khi đến đại lý, đàn cao cấp vẫn cần được dealer prep kỹ lưỡng vì:
Những cây đàn này thường nằm lâu trên sàn trưng bày, cần được bảo trì định kỳ.
Người mua thường là nghệ sĩ chuyên nghiệp, đòi hỏi độ hoàn thiện cao và điều chỉnh theo sở thích cá nhân.
Những tinh chỉnh nhỏ ở đàn cao cấp có thể tạo nên sự khác biệt lớn về âm nhạc.
Việc chuẩn bị lý tưởng cho một cây đàn cao cấp là khiến nó biểu cảm vượt cả khả năng người chơi. Cụ thể, nó cần khả năng kiểm soát âm lượng tinh tế, lặp nốt nhanh, và phát huy toàn bộ tiềm năng thiết kế âm học. Khi trưng bày, đàn cần thể hiện đúng đặc trưng âm thanh của thương hiệu. Sau khi bán, kỹ thuật viên sẽ làm việc trực tiếp với khách hàng để tinh chỉnh thêm theo yêu cầu.
Có Nên Mua Đàn “Nguyên Thùng”?
Mặc dù mua đàn trực tuyến chưa phổ biến, xu hướng này đang tăng lên. Nếu đàn được bán qua đại lý uy tín, có quy trình dealer prep và dịch vụ hậu mãi tại địa phương, thì hoàn toàn có thể chấp nhận. Tuy nhiên, nếu đàn được gửi trực tiếp từ nhà sản xuất, bỏ qua đại lý và không được chuẩn bị kỹ, thì người mua có nguy cơ nhận được cây đàn không thể hiện đúng tiềm năng vốn có. Các dịch vụ kỹ thuật sau bán hàng cũng thường bị giới hạn, đặc biệt với các thương hiệu bình dân.
Một số khách hàng cho rằng đàn mới trong thùng sẽ tốt hơn đàn trưng bày, nhưng thực tế ngược lại. Đàn trên sàn đã được lên dây, voicing, bộ cơ ổn định và chỉnh sửa bề ngoài—đây là giá trị cộng thêm. Ngoài ra, vì mỗi cây đàn—even cùng mẫu—đều có tính cách riêng, chọn đàn đã chơi thử sẽ đảm bảo bạn hài lòng về âm sắc và cảm giác phím.
Với một số đàn tầm trung (nhất là upright của Nhật), việc mua nguyên thùng có thể khả thi nếu được lên kế hoạch dịch vụ hậu mãi kỹ càng trong 6 tháng đầu. Tuy nhiên, kỹ thuật viên đến tận nhà thường không xử lý được vết trầy xước, và bên vận chuyển cũng không chịu trách nhiệm nếu lỗi không nằm ở thùng bên ngoài. Do đó, người mua đàn nguyên thùng có tỷ lệ không hài lòng cao hơn so với những người chọn đàn trưng bày.
Xem Thêm:
