Khi học chơi bất kỳ nhạc cụ dây nào, biết cách lên dây đúng cách—tự mình, không cần trợ giúp—là bước đầu tiên quan trọng để thành thạo. Gần như không thể luyện tập hoặc đạt được những bước tiến có chủ đích trong việc cải thiện nếu nhạc cụ của bạn bị lệch cao độ. Vì vậy, bạn cần có khả năng lên dây mà không cần sự trợ giúp của người hướng dẫn. Và mặc dù ban đầu có thể hơi khó khăn, nhưng đối với hầu hết học viên, việc học kỹ năng cơ bản này khá cơ bản khi sử dụng bộ chỉnh âm sắc (hoặc kỹ thuật số). Tuy nhiên, việc lên dây đàn cello đòi hỏi sự khéo léo hơn một chút và trình tự bạn sử dụng là cực kỳ quan trọng.

Để lên dây đàn cello đúng cách, bạn cần phải quen thuộc với các bộ phận liên quan và cách toàn bộ nhạc cụ hoạt động như một khối thống nhất. Giống như các nhạc cụ làm bằng gỗ tương tự, đàn cello dễ bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi độ ẩm, nhiệt độ và áp suất khí quyển. Những điều kiện này không chỉ có thể làm hỏng đàn cello của bạn nghiêm trọng nếu không được chú ý mà còn ảnh hưởng đến tần suất bạn cần lên dây đàn. Khi gỗ giãn nở và co lại, độ căng của dây đàn cũng bị ảnh hưởng.

Những điều cơ bản

Đàn cello có bốn dây đàn được lên dây theo quãng năm hoàn hảo, tương tự như đàn violin. Các nốt nhạc là: C, G, D và A, theo thứ tự tăng dần về độ dày. Nốt C thấp trên đàn cello tương ứng với hai quãng tám dưới nốt C giữa trên đàn piano, và nhiều học viên sử dụng đàn piano để lên dây đàn cello của mình.

Bốn chốt lên dây nằm trên cuộn dây và bốn bộ chỉnh dây tinh chỉnh nằm trên dây đàn cello được sử dụng để thắt chặt và nới lỏng các dây tương ứng. Tuy nhiên, đàn cello giống như nhiều nhạc cụ dây khác ở chỗ lực căng trên dây đàn được sử dụng để cố định cầu đàn và trụ đàn. Do đó, hãy cẩn thận khi nhả áp lực.

Tương tự như các nhạc cụ khác, dây đàn cello của bạn được lên dây từ vị trí mở. Lúc đầu, bạn sẽ muốn chỉ dựa vào bộ chỉnh dây kỹ thuật số. Những bộ chỉnh dây kẹp vào hộp chốt khá rẻ và rất tiện lợi khi sử dụng. Sau khi bạn đã phát triển được ngữ điệu tốt, việc sử dụng âm thoa và âm bội để giữ cho đàn cello của bạn lên dây cũng dễ dàng như vậy.

Điều chỉnh dây

Về cơ bản, bạn có thể lên dây đàn cello theo số lượng dây cần lên dây. Có thể thực hiện các điều chỉnh nhỏ bằng bộ chỉnh dây tốt, nhưng nếu dây đàn thực sự lệch cao độ, bạn sẽ cần sử dụng cả chốt và bộ chỉnh dây.

Nếu cần lên dây nhiều hơn hai dây, hãy sử dụng trình tự: C, G, D, A. Thông thường, dây đàn sẽ cần được căng vì chúng mất độ căng theo thời gian và rất phẳng, mặc dù trong một số trường hợp hiếm hoi, thay đổi khí hậu sẽ yêu cầu bạn nới lỏng chúng. Phương pháp như sau:

1. Làm việc với dây C buông, từ từ siết chặt nó để đưa nó lên cao độ cho đến khi nó khá gần với nốt chính xác. Điều này được thực hiện bằng cách trước tiên gảy dây để tạo ra âm thanh, sau đó nhẹ nhàng xoay và đẩy chốt để siết chặt nó, hoặc nới lỏng nó bằng hành động ngược lại, sử dụng hướng dẫn cao độ trên bộ chỉnh kỹ thuật số của bạn. Nhưng hãy cẩn thận. Chốt chỉnh dây có hình nón, vì vậy bạn phải nhẹ nhàng đẩy chúng vào khi bạn xoay để đảm bảo chúng giữ nguyên vị trí. Không lên dây hoàn hảo vào thời điểm này - làm như vậy sẽ tạo ra áp lực không đều lên ngựa đàn, cộng với mỗi dây ảnh hưởng đến các dây khác, vì vậy dù sao thì bạn cũng cần phải điều chỉnh từng dây nhiều hơn một lần. Tốt nhất là bạn nên để lại cho mình nhiều chỗ trống.
2. Thực hiện thao tác tương tự trên các dây còn lại, giữ cao độ của từng dây thấp hơn nhiều.
3. Sau lần chạy đầu tiên, hãy kiểm tra độ thẳng hàng của cầu đàn để đảm bảo lực bạn tác dụng không khiến nó bị nghiêng. Nó phải vuông góc hoàn hảo với mặt cộng hưởng của đàn cello.
4. Lặp lại quá trình này, sử dụng các điều chỉnh nhỏ hơn và nhỏ hơn cho đến khi bạn đã siết chặt tất cả các dây đàn và chúng gần đạt đến độ cao mong muốn.
5. Bây giờ bạn đã ở trong phạm vi một nốt nhạc từ cao độ chính xác, hãy sử dụng bộ chỉnh dây tốt của bạn để đạt được âm thanh hoàn hảo. Một lưu ý nữa: Tránh phải vặn chặt bộ chỉnh dây tốt của bạn hoàn toàn—một số thiết kế sẽ làm móp mặt cộng hưởng khi vặn quá chặt.

Mẹo điều chỉnh và những điều không nên làm

• Không bao giờ tháo hoặc tháo toàn bộ dây đàn cello cùng một lúc.
• Bạn nên đảm bảo bộ chỉnh dây đã được nới lỏng trước khi bắt đầu quá trình chỉnh dây.
• Nếu bạn sử dụng bộ chỉnh đàn cello, hãy nhớ rằng âm thanh khi gảy đàn sẽ không được ghi nhận cho đến khi dây đàn ở trong một nốt nhạc.
• Hãy cẩn thận khi di chuyển! Việc căng dây quá mức có thể gây hư hại cho đàn cello và người của bạn—đặc biệt là mặt và mắt, vì vậy hãy cẩn thận!
• Luôn nhờ người hướng dẫn hoặc một đại lý bán nhạc cụ đáng tin cậy giúp đỡ nếu bạn cần.

Hãy đến với Tân Nhạc Cụ, để hiểu rõ hơn về các mẹo hay trên đàn cello hay các nhạc cụ khác. Việc đó sẽ khiến cho quá trình chơi nhạc của bạn thêm dễ dàng và tích cực hơn.