Danh Sách Các Mẫu Đàn Steinway
Nếu bạn đang cân nhắc mua một cây đàn Steinway đã qua sử dụng, danh sách dưới đây sẽ là tài liệu tham khảo quý giá. Đây là danh sách toàn bộ các mẫu đàn piano của Steinway được sản xuất tại New York kể từ khi hãng thành lập vào năm 1853* Mặc dù đa phần người mua sẽ không cần đến danh sách đầy đủ này, nhưng các kỹ thuật viên piano và nhà nghiên cứu lịch sử piano chắc chắn sẽ đánh giá cao độ chi tiết mà tài liệu này mang lại.
Lưu ý rằng danh sách chỉ bao gồm các mẫu đàn được sản xuất thường xuyên và có trong các danh mục chính thức của hãng. Những mẫu có kiểu dáng nội thất đặc biệt hoặc thiết kế thử nghiệm không được liệt kê ở đây. Trong giai đoạn đầu của Steinway & Sons, công ty liên tục thử nghiệm và cải tiến thiết kế, nên một số chi tiết vẫn chưa thể xác định chính xác, đặc biệt là các mẫu sản xuất trong 25 năm đầu tiên.
Phạm vi phím đàn ban đầu là bảy quãng tám (85 phím, từ AAA đến a’’’), sau đó dần được mở rộng thành bảy quãng tám rưỡi (88 phím, từ AAA đến c’’’’) Vì các mốc thời gian được ghi trong danh sách này chủ yếu dựa vào các tài liệu quảng cáo, còn số sê-ri lại lấy từ hồ sơ sản xuất, nên có thể sẽ có sai lệch nhỏ giữa hai nguồn, thậm chí chênh lệch đến hơn một năm.
Trước năm 1859, Steinway chưa gán số hiệu kiểu dáng cho đàn mà chỉ đặt tên như: plain (trơn), fancy (trang trí), prime, v.v. Từ năm 1866 trở đi, mỗi cây đàn đều được đánh số kiểu dáng, và đến năm 1878 thì bắt đầu được phân loại bằng chữ cái. Sau năm 1896, hãng chỉ sử dụng chữ cái để phân biệt các mẫu. Từ năm 1932, thuật ngữ “style” được thay bằng “model” và danh sách dưới đây sử dụng cách gọi “model” để nhất quán, đồng thời không đề cập đến kiểu dáng nội thất của từng mẫu.
Các Vấn Đề Thường Gặp Khi Mua Đàn Steinway Đã Qua Sử Dụng
Teflon Bushings (Đệm Teflon)
Trong cơ cấu hoạt động của đàn piano, tất cả các bộ phận chuyển động đều xoay quanh những trục kim loại nhỏ gọi là center pin, lắp vào các lỗ nhỏ trong những chi tiết gỗ. Các lỗ này truyền thống được lót bằng vải nỉ len (cloth bushing), có độ bền cao và thường vẫn hoạt động tốt sau hàng trăm năm sử dụng. Tuy nhiên, loại đệm vải này có đặc điểm là thay đổi theo độ ẩm, dễ bị nở ra trong mùa ẩm và co lại vào mùa khô, dẫn đến cảm giác phím bị nặng hoặc lỏng.
Để giải quyết vấn đề này, vào năm 1962, Steinway giới thiệu cơ cấu "Permafree" sử dụng đệm Teflon – một loại nhựa trơn, không phản ứng với nhiệt độ hay độ ẩm. Tuy nhiên, hệ thống mới này gặp nhiều trở ngại không lường trước
Ví dụ, gỗ xung quanh đệm Teflon vẫn nở ra và co lại theo thời tiết, khiến đệm có thể lỏng hoặc chặt bất thường. Trong mùa ẩm, đệm có thể phát ra tiếng “lách cách” khi chơi, còn mùa khô thì gây cảm giác nặng phím
Ngoài ra, Teflon là chất “không đàn hồi” – nếu bị móp thì không phục hồi được như vải. Do đó, chỉ một va chạm nhỏ cũng có thể làm hỏng đệm
Việc bảo trì đệm Teflon cũng đòi hỏi kỹ thuật viên phải có kiến thức và công cụ chuyên dụng, dẫn đến nhiều bất tiện
Steinway cuối cùng đã quay trở lại sử dụng đệm vải vào năm 1981. Nếu bạn đang mua một cây Steinway sản xuất trong giai đoạn 1962–1981, đừng quá lo ngại: nếu đàn chỉ dùng trong gia đình và đã qua vài mùa điều chỉnh ban đầu, thì phần lớn sẽ không gặp vấn đề lớn. Tuy nhiên, nếu dùng trong môi trường ẩm thấp hoặc yêu cầu chơi nhiều (như tại trường học hoặc nhà hát), việc thay toàn bộ bộ máy hành động bằng loại dùng đệm vải sẽ hợp lý hơn. Lưu ý: không thể thay riêng đệm Teflon mà không thay toàn bộ chi tiết gỗ đi kèm.
Verdigris (Mốc Xanh Trên Trục Kim Loại)
Verdigris là lớp gỉ xanh hình thành từ phản ứng hóa học giữa kim loại của trục center pin và các chất hóa học trong vải bushing hoặc chất bôi trơn. Hiện tượng này khiến các bộ phận chuyển động bị chậm, thậm chí bị kẹt hoàn toàn.
Vấn đề verdigris thường gặp nhất ở các cây Steinway từ những năm 1920, dù vẫn có thể xuất hiện ở các đời đàn trước và sau thời kỳ này. Nếu bạn chơi thử và thấy phím đàn bị nặng hoặc không trở lại vị trí ban đầu, rất có thể đàn bị verdigris.
Có nhiều phương pháp được áp dụng để xử lý: từ hóa chất, cơ học, đến sử dụng nhiệt hoặc dòng điện. Một trong những dung dịch xử lý verdigris phổ biến hiện nay là Protek – khá hiệu quả trong nhiều trường hợp nhẹ. Tuy nhiên, nếu verdigris đã lan sâu vào lớp gỗ và vải, giải pháp triệt để vẫn là thay mới toàn bộ bộ máy hành động – điều này sẽ tốn kém đáng kể.
Xác Định Tuổi Đàn Steinway Qua Số Sê-ri
Việc xác định tuổi của đàn Steinway thông qua số sê-ri không phải lúc nào cũng chính xác tuyệt đối. Nhiều năm, đặc biệt là 1898–1903 và 1916–1931, số sê-ri không phản ánh đúng thứ tự sản xuất do các biến đổi trong quy trình. Có thời điểm số sê-ri còn được gán tại thời điểm giao hàng chứ không phải khi bắt đầu sản xuất.
Bên cạnh đó, quá trình sản xuất một cây đàn Steinway kéo dài hàng tháng, khiến ngày hoàn thiện và ngày bắt đầu sản xuất không trùng nhau. Vì vậy, có thể có sự chênh lệch 1–2 năm giữa các cây đàn có số sê-ri gần nhau.
Xem Thêm:
