Bạn đã bao giờ đọc bảng thông số kỹ thuật của một cây đàn piano điện và tự hỏi: “Polyphony là gì nhỉ?” Nếu có, bạn không hề đơn độc. Thực tế, phần lớn khách hàng đều không hiểu rõ khái niệm này, nhưng với những người am hiểu, polyphony lại là một trong những thông số quan trọng nhất trên bảng thông tin sản phẩm.
Đừng nhầm lẫn polyphony trong lý thuyết âm nhạc – nơi người ta thường nhắc đến âm nhạc đa âm của Bach. Ở đây, chúng ta sẽ nói đến polyphony trong ngữ cảnh của đàn piano điện, giải thích nó nghĩa là gì và vì sao bạn nên quan tâm đến nó trước khi chọn mua đàn.
Polyphony Trên Đàn Piano Điện
Polyphony, theo nghĩa gốc, đơn giản là “đa âm” – tức là nhiều âm thanh cùng lúc. Đối với đàn piano điện, polyphony dùng để chỉ số lượng nốt nhạc mà cây đàn có thể phát ra đồng thời.
Khi tìm kiếm “polyphony”, bạn có thể thấy những khái niệm như homophony (đồng âm), monophony (đơn âm) hay monophonic. Tuy nhiên, tất cả những khái niệm này đều không liên quan khi nói đến bảng thông số kỹ thuật của đàn piano điện.
Ví dụ: nếu bạn bấm cùng lúc 2 phím, polyphony sẽ là 2. Nếu bạn bấm 5 phím, polyphony sẽ là 5. Vậy polyphony tối đa chính là số nốt nhạc tối đa mà đàn có thể xử lý cùng lúc.
Nghe thì có vẻ đơn giản, nhưng nhu cầu polyphony lớn hơn xuất hiện khi bạn sử dụng pedal sustain, khi chơi những âm thanh có độ ngân dài, hoặc khi tạo các lớp âm thanh (layer) chồng lên nhau.
Một ví dụ điển hình là khi bạn sử dụng layer piano + strings – một sự kết hợp rất phổ biến, tạo nên không gian âm nhạc dày dặn, giàu cảm xúc. Tiếng đàn piano thường tắt khá nhanh khi bạn buông phím (chỉ khoảng 1–2 giây), trong khi strings lại ngân dài hơn nhiều.
Nếu bạn chơi một hợp âm lớn, giữ pedal sustain và đồng thời thêm những chuỗi giai điệu chạy dài phía trên, mức polyphony tối đa 64 nốt có thể dễ dàng bị vượt qua. Nếu tiếp tục thêm lớp âm thanh thứ ba, hoặc chơi giai điệu trải khắp bàn phím khi vẫn giữ pedal, bạn hoàn toàn có thể chạm tới ngưỡng 128 nốt polyphony.
Điều Gì Xảy Ra Khi Đàn Vượt Quá Giới Hạn Polyphony?
Khi polyphony đạt đến giới hạn tối đa, đàn sẽ tự động “hy sinh” những nốt cũ nhất – tức là những nốt không còn được giữ phím. Chúng sẽ biến mất một cách lặng lẽ.
Nếu bạn chỉ chơi thông thường, một cây đàn có polyphony 64 nốt thường đủ đáp ứng mà không gặp vấn đề gì. Nhưng trong những tình huống phức tạp hơn – như khi bạn thu âm, sử dụng điệu đệm, phát lại file MIDI nhiều track, hoặc chơi biểu diễn với nhiều lớp âm thanh – sự thiếu hụt polyphony sẽ dẫn đến những khoảng trống khó chịu trong âm nhạc. Đôi khi, thậm chí những âm thanh quan trọng cũng sẽ bị “nuốt mất”.
Tôi từng gặp tình huống khi chơi một bản phối phức tạp: tiếng crash cymbal hoặc bass drum đáng lẽ vang lên ở nhịp mạnh lại hoàn toàn biến mất vì đàn đã chạm giới hạn polyphony. Và điều đó buộc tôi phải chỉnh sửa lại toàn bộ bản nhạc để “giải phóng” không gian cho bộ xử lý âm thanh.
Kết Luận Và Gợi Ý Dành Cho Bạn
Vậy, bao nhiêu polyphony là phù hợp với bạn? Câu trả lời phụ thuộc vào cách bạn chơi đàn và nhu cầu âm nhạc của bạn.
Nếu bạn chủ yếu chơi solo piano – tức chỉ dùng tiếng piano đơn thuần – thì 128 nốt polyphony hoàn toàn đủ để bạn thoải mái thể hiện mọi giai điệu.
Nếu bạn thường xuyên kết hợp nhiều lớp âm thanh (layer), chơi cùng điệu đệm hoặc làm việc với các bản nhạc phức tạp, bạn nên cân nhắc chọn đàn có 192 đến 256 nốt polyphony – tất nhiên còn tùy thuộc vào model bạn chọn và ngân sách của bạn.
Xem Thêm:
