Chỉ với một khoản đầu tư rất nhỏ, một bộ dây đàn chất lượng mới có thể cải thiện đáng kể hoặc làm sống lại âm thanh của cây ukulele của bạn. Nhiều mẫu ukulele giá rẻ khi xuất xưởng thường được trang bị những bộ dây chưa đạt chất lượng tối ưu, và việc thay sang một bộ dây tốt hơn có thể tạo ra sự khác biệt rất rõ rệt về âm sắc. Trong hướng dẫn này, chúng tôi sẽ giúp bạn lựa chọn bộ dây phù hợp nhất cho cây ukulele của mình.
Một Kích Thước Không Phù Hợp Cho Tất Cả
Như đã trình bày trong hướng dẫn mua ukulele, hầu hết các loại ukulele hiện nay đều thuộc một trong bốn kích cỡ cơ bản. Mỗi kích cỡ có chiều dài thang đàn và yêu cầu lực căng dây khác nhau. Chiều dài thang đàn là khoảng cách từ lược đàn đến ngựa đàn. Vì vậy, việc chọn đúng bộ dây được thiết kế riêng cho loại ukulele bạn đang sử dụng là điều rất quan trọng. Dưới đây là bốn kích cỡ ukulele phổ biến nhất cùng với chiều dài thang đàn, chiều dài tổng thể và các kiểu lên dây thường gặp.
Các Loại Ukulele Phổ Biến Và Thông Số
Loại ukulele Soprano hoặc Standard
Chiều dài thang đàn khoảng 33 cm
Chiều dài tổng thể khoảng 53 cm
Kiểu lên dây phổ biến G4 C4 E4 A4 hoặc A4 D4 F thăng 4 B4
Loại ukulele Concert
Chiều dài thang đàn khoảng 38 cm
Chiều dài tổng thể khoảng 58 cm
Kiểu lên dây phổ biến G4 C4 E4 A4, A4 D4 F thăng 4 B4 hoặc G3 C4 E4 A4
Loại ukulele Tenor
Chiều dài thang đàn khoảng 43 cm
Chiều dài tổng thể khoảng 66 cm
Kiểu lên dây phổ biến G3 C4 E4 A4, G4 C4 E4 A4, A4 D4 F thăng 4 B4 hoặc D4 G3 B3 E4
Loại ukulele Baritone
Chiều dài thang đàn khoảng 48 cm
Chiều dài tổng thể khoảng 76 cm
Kiểu lên dây phổ biến D3 G3 B3 E4
Lên Dây Reentrant Và Lên Dây Linear
Như bạn có thể thấy từ bảng thông số ở trên, hầu hết các loại ukulele đều có nhiều hơn một cách lên dây. Phương pháp phổ biến nhất được gọi là reentrant tuning, đôi khi còn được gọi là high fourth hoặc C tuning. Với kiểu lên dây này, dây G được chỉnh ở cao độ cao hơn dây C và dây E. Bạn cũng sẽ thường thấy cách lên dây này được gọi là high G. Do các dây đàn bao phủ một dải cao độ hẹp hơn, reentrant tuning mang lại âm thanh tổng thể cân bằng và đồng đều hơn.
Với linear tuning, còn được gọi là low fourth tuning, dây G được chỉnh thấp xuống một quãng tám, tạo ra dải âm rộng hơn mà nhiều người chơi ưa thích. Những hợp âm có xu hướng nghe hơi nghịch tai thường vang rõ ràng và tách bạch hơn khi sử dụng kiểu lên dây linear. Nhiều người chơi cảm nhận rằng linear tuning tạo ra âm sắc gần giống guitar hơn.
Một số bộ dây ukulele, chẳng hạn như các sản phẩm của hãng Oasis, được thiết kế chuyên biệt để sử dụng cho kiểu lên dây low G hoặc high G. Oasis sử dụng vật liệu fluorocarbon cho dây high G, giúp tạo ra âm thanh sáng, rõ và sắc nét. Trong khi đó, dây low G có lõi bằng nylon và được quấn bằng dây đồng hoặc bạc, mang lại âm sắc ấm áp hơn. Điều này dẫn chúng ta đến chủ đề tiếp theo, đó chính là các loại vật liệu được sử dụng trong dây đàn ukulele.
Các Loại Dây Đàn Ukulele
Mặc dù phần lớn dây đàn ukulele hiện nay được làm từ nhiều dạng polymer nylon khác nhau, vẫn có khá nhiều biến thể, mỗi loại mang những đặc tính âm thanh riêng biệt.
Dây Nylon
Do các nhà sản xuất sử dụng nhiều loại polymer nylon khác nhau, nên âm thanh của dây có thể khác nhau giữa các thương hiệu. Những bộ dây nylon có giá thành thấp nhất thường được sản xuất bằng phương pháp đùn, tức là tạo sợi nylon đơn bằng cách ép polymer nóng chảy qua các lỗ có đường kính xác định. Những bộ dây cao cấp hơn cũng được đùn theo cách tương tự, nhưng sau đó được mài để đạt đường kính đồng đều hơn. Dây được mài thường mang lại cảm giác hơi nhám và có độ bám tay tốt hơn.
Nylon không bị ảnh hưởng bởi độ ẩm, tuy nhiên sự thay đổi nhiệt độ có thể khiến bạn phải chỉnh dây lại. Ngoài ra, tất cả các loại dây nylon khi mới lắp đều có xu hướng giãn nhiều và cần một khoảng thời gian để ổn định. Trước khi điều chỉnh cao độ chính xác hoặc tinh chỉnh ukulele, bạn nên cho dây mới có thời gian được kéo giãn và ổn định.
Một số loại dây nylon được sản xuất với công thức polymer đặc biệt nhằm mô phỏng âm thanh tròn đầy và ấm áp của dây ruột truyền thống. Một ví dụ tiêu biểu là dây Nyltech của D’Addario, được thiết kế để mang lại sự ấm áp của dây ruột cổ điển, đồng thời vẫn đảm bảo độ rõ nét và khả năng giữ dây ổn định.
Dây Fluorocarbon
Fluorocarbon là một loại polymer ban đầu được phát triển để sử dụng trong dây câu cá, mang lại âm thanh sáng hơn một chút so với nylon và ít bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi nhiệt độ. Tất cả các loại dây nylon và fluorocarbon đều có thể cắt ngắn một cách an toàn để phù hợp với chiều dài đàn.
Dây Titanium
Đây là loại dây đơn sợi có độ bền và độ chắc cao, mang lại âm thanh sáng hơn nylon, đồng thời cho khả năng phát âm mạnh, rõ và âm lượng lớn hơn.
Dây Nylon Quấn
Loại dây này có lõi nylon và được quấn bên ngoài bằng vật liệu polymer. Chúng thường xuất hiện trong các bộ dây dành cho ukulele tenor và baritone, chủ yếu ở hai dây trầm. Một số người chơi cảm thấy tiếng rít nhẹ do ma sát ngón tay trên loại dây này là không dễ chịu.
Dây Kim Loại Quấn
Dây kim loại quấn thường được sử dụng cho các nốt trầm và những cây ukulele có kích thước lớn. Vật liệu quấn phổ biến nhất là đồng hoặc nhôm. Tương tự dây nylon quấn, loại dây này cũng có thể tạo ra tiếng rít nhẹ khi chơi.
Cần lưu ý rằng việc cắt ngắn dây quấn có thể làm hỏng dây nếu lớp quấn bắt đầu tách khỏi lõi bên trong.
Dây Thép
Trong hầu hết các trường hợp, việc lắp dây thép cho ukulele không được khuyến khích. Lực căng lớn của dây thép có thể gây hư hại cho mặt đàn, ngựa đàn và cần đàn. Ngoài ra, dây thép cũng không tạo ra âm thanh đặc trưng của ukulele. Tuy nhiên, vẫn có một số nhạc cụ đặc biệt như banjolele, guitar ukulele hoặc các mẫu kết hợp dobro ukulele được thiết kế riêng để sử dụng dây thép. Nếu bạn không chắc chắn khi chọn dây thay thế cho những nhạc cụ này, hãy tham khảo ý kiến của nhà sản xuất.
Vậy Loại Dây Nào Phù Hợp Với Bạn
Không có câu trả lời duy nhất cho câu hỏi này. Hai cây ukulele khác nhau có thể phản hồi rất khác nhau khi sử dụng cùng một loại dây. Chìa khóa để tìm ra bộ dây phù hợp với nhạc cụ và phong cách chơi của bạn chính là thử nghiệm. Dây ukulele, kể cả những loại chất lượng cao, thường có giá khá dễ tiếp cận. Bằng cách thử nhiều bộ dây khác nhau được thiết kế cho đúng loại ukulele của bạn, bạn sẽ dần xác định được thương hiệu và chất liệu dây mang lại hiệu quả tốt nhất.
Mẹo Nhỏ Khi Thay Dây Ukulele
Khi thay dây mới cho ukulele, bạn nên ghi lại ngày thay trên bao bì và thêm những nhận xét cá nhân về âm sắc, độ ổn định khi lên dây và độ bền trong quá trình sử dụng. Điều này sẽ giúp bạn theo dõi rõ hơn những loại dây mình yêu thích và không phù hợp theo thời gian.
Xem thêm:
