Nhiều người muốn học chơi piano nhưng không biết chính xác quá trình này sẽ như thế nào. Ngoài việc học hợp âm, gam, bài hát, v.v., còn có một số yếu tố khác cần xem xét, bao gồm cả khía cạnh tâm lý.  Học chơi piano liên quan đến việc xây dựng sự phối hợp giữa tay, trí nhớ cơ bắp, hợp âm, gam và cần rất sự nhiều luyện tập để tiến qua bốn cấp độ năng lực. Bắt đầu từ cấp độ đầu tiên, nơi bạn không hiểu gì về piano hay cách chơi, cho đến khi bạn có thể chơi như thể đó là bản năng thứ hai của mình.

Bài viết này sẽ làm rõ khía cạnh tinh thần và các cấp độ nhận thức trong việc học chơi piano thay vì chỉ tập trung vào những gì bạn sẽ học về âm nhạc. Sau đó, chúng ta sẽ xem xét việc mất bao lâu để thấy kết quả và liệu việc học với giáo viên piano có thật sự đáng giá hay không.

Các Giai Đoạn Học Piano

Nếu bạn dự định học piano, bạn sẽ phải trải qua cái mà người ta gọi là bốn giai đoạn năng lực. Mô hình tâm lý này không chỉ áp dụng cho piano mà còn cho việc học bất kỳ kỹ năng mới nào, và nó dựa trên quá trình tâm lý từ người mới bắt đầu đến người thành thạo trong một kỹ năng.

Martin M. Broadwell lần đầu tiên giới thiệu các giai đoạn năng lực này vào năm 1969. Bây giờ, tôi sẽ giải thích các giai đoạn này và liên hệ chúng với piano. Điều này sẽ giúp bạn hiểu cách bộ não của bạn quản lý quá trình và con đường học mà bạn sẽ đối mặt khi học piano.

Bốn Giai Đoạn Năng Lực Liên Quan Đến Piano

Vô Ý Không Thành Thạo (Unconscious Incompetence)

Giai đoạn đầu tiên liên quan đến sự thiếu hiểu biết hoàn toàn của người mới bắt đầu về kỹ năng và khả năng áp dụng kỹ năng đó một cách chính xác hoặc nhận thức được mức độ khó khăn của kỹ năng đó. Giai đoạn này sẽ kéo dài cho đến khi bạn nhận ra kỹ năng này khó như thế nào và mức độ nỗ lực bạn cần bỏ ra. Càng có động lực học, giai đoạn này sẽ càng ngắn.

Đối với piano, đây là giai đoạn khi người mới bắt đầu ngồi xuống đàn mà không nhận thức được mức độ phức tạp của việc chơi piano. Họ không biết gì về các phím đàn và không thể chơi bất kỳ nốt nhạc nào.

Khi bắt đầu chơi piano, bạn có thể nhanh chóng rời khỏi giai đoạn này vì piano là một nhạc cụ rất thực tế. Các nốt nhạc đã được cố định trên các phím đàn, và việc tạo ra một giai điệu dễ dàng hơn so với đàn dây. Tuy nhiên, piano vẫn yêu cầu sự tập trung và phối hợp cao, giống như chơi thể thao. Khi bạn ngồi xuống đàn và hiểu rằng mình cần chơi một bản nhạc nhất định nhưng không thể, bạn sẽ chuyển sang giai đoạn tiếp theo.

Nhận Thức Không Thành Thạo (Conscious Incompetence)

Giai đoạn tiếp theo là nơi mà nhiều người mới bắt đầu có xu hướng bỏ cuộc vì họ nhận ra mức độ phức tạp của kỹ năng cần đạt được. Đây là khi bạn bắt đầu nhận thức được mức độ phức tạp của kỹ năng (trong trường hợp này là piano) và thực hành cần thiết để áp dụng kỹ năng một cách chính xác. Nhiều người cảm thấy thất vọng ở giai đoạn này, nghĩ rằng họ không thể đạt được mục tiêu của mình hoặc cảm thấy mình không đủ giỏi.

Đối với piano, bạn hiểu nơi cần đặt ngón tay để chơi một gam hay hợp âm, nhưng ngón tay của bạn chưa có đủ trí nhớ cơ bắp để thực hiện các động tác chính xác, và bạn thường xuyên mắc lỗi.

Tùy thuộc vào mức độ thực hành và mục tiêu bạn muốn đạt được, giai đoạn này có thể kéo dài từ vài tuần đến nhiều năm. Khi bạn ở giai đoạn này, tiến bộ trong việc chơi piano sẽ đan xen với giai đoạn tiếp theo, Nhận Thức Thành Thạo (Conscious Competence). Có những phần bạn sẽ làm tốt, nhưng cũng có những phần bạn sẽ gặp khó khăn.

Nhận Thức Thành Thạo (Conscious Competence)

Đây là giai đoạn bạn hiểu và biết cách áp dụng kỹ năng. Tuy nhiên, ở giai đoạn này, việc thực hiện kỹ năng vẫn yêu cầu rất nhiều sự tập trung. Như đã nói, giai đoạn này sẽ trùng lặp với giai đoạn trước. Nhiều bước và khía cạnh trong việc chơi piano rất khác nhau (chỉ vì bạn có thể chơi một bài nhạc không có nghĩa là bạn có thể chơi bài khác).

Liên hệ với piano, bạn có thể chơi một bài nhạc nhưng vẫn phải tập trung rất nhiều vào việc thay đổi hợp âm. Tuy nhiên, bạn sẽ gặp khó khăn khi chơi các bản nhạc phức tạp hơn. Điều này cũng áp dụng cho các yếu tố khác của piano, chẳng hạn như hợp âm và gam. Có thể bạn chơi các hợp âm nhanh nhưng lại gặp khó khăn khi chơi gam bằng hai tay.

Vô Ý Thành Thạo (Unconscious Competence)

Đây là giai đoạn cuối cùng của mô hình năng lực và là khi bạn đã thực hành nhiều đến mức kỹ năng này đã trở thành bản năng thứ hai của bạn. Đây là mục tiêu mà tất cả mọi người khi ngồi xuống đàn piano đều hướng đến. Hơn nữa, kỹ năng này đã ăn sâu vào việc chơi của bạn. Bạn có thể thực hiện một nhiệm vụ khác trong khi vẫn chơi và thậm chí dạy người khác làm điều đó.

Đối với piano, bạn có thể ngồi và chơi mà không cần suy nghĩ. Dù là chơi theo tai hay theo chỉ dẫn của một nhạc sĩ khác về thay đổi hợp âm hoặc tông nhạc, bạn có thể "phản ứng" và chơi ngay lập tức.

Mất Bao Lâu Để Thấy Được Kết Quả?

Ai cũng muốn biết câu hỏi này khi bắt đầu học chơi một nhạc cụ, đặc biệt là piano. Sự thật là sẽ mất một khoảng thời gian khá dài. Tuy nhiên, thời gian này còn tùy thuộc vào mức độ luyện tập của bạn và khả năng bẩm sinh.

Ban đầu, bạn có thể hiểu những gì cần làm khi nghe một bài hát hoặc nhận chỉ dẫn từ giáo viên, nhưng tay bạn sẽ không thể làm những gì bộ não yêu cầu vì thiếu sự phối hợp và trí nhớ cơ bắp.

Hãy nhớ rằng bạn sẽ chủ yếu ở giữa hai giai đoạn Nhận Thức Không Thành Thạo và Nhận Thức Thành Thạo khi học piano. Trong giai đoạn Nhận Thức Không Thành Thạo, bạn cần thực hành chăm chỉ để thấy kết quả và tiến đến giai đoạn tiếp theo.

Nên Luyện Tập Bao Lâu Mỗi Ngày?

Đây là một câu hỏi mà những người muốn bắt đầu học và tiến bộ nhanh chóng thường đặt ra. Điều quan trọng là nhớ rằng, càng luyện tập nhiều, bạn càng trở nên giỏi hơn, nhưng sự nhất quán luôn là yếu tố quan trọng.

Một số người, đặc biệt là những người học ở độ tuổi trưởng thành, có thể không có nhiều thời gian để luyện tập mỗi ngày, vì vậy điều quan trọng là luyện tập đều đặn thay vì tập lâu rồi nghỉ ngơi dài ngày giữa các buổi luyện tập.

Thông thường, bạn nên luyện tập ít nhất 30 phút mỗi ngày để phát triển kỹ năng âm nhạc và yêu thích các gam nhạc! Hãy nhớ rằng ngón tay của bạn cần xây dựng kỹ năng vận động, trí nhớ cơ bắp và sự phối hợp. Điều này yêu cầu thực hành hàng ngày.

Học Piano Ở Tuổi Trưởng Thành Có Khó Không?

Có hai yếu tố chính cần xem xét khi học nhạc cụ ở độ tuổi trưởng thành là thời gian và trí nhớ cơ bắp. Trẻ em có nhiều thời gian để luyện tập, và các cơ gân trong tay chúng vẫn mềm mại và linh hoạt, điều này giúp chúng không gặp khó khăn khi phải đặt ngón tay vào vị trí đúng.

Thời gian có thể là một yếu tố gây khó khăn cho người lớn, đặc biệt là khi họ có công việc, gia đình hoặc các cam kết khác. Tuy nhiên, điều này vẫn hoàn toàn khả thi nếu bạn đặt ra các mục tiêu hợp lý và luyện tập với sự tập trung và cam kết. Như đã đề cập trước đó, khi luyện tập đều đặn 30 phút mỗi ngày, bạn có thể học piano ở hầu hết mọi độ tuổi.

Giáo Viên Piano Có Cần Thiết Không?

Với sự phát triển của công nghệ, gần như mọi thứ, bao gồm cả việc học piano, đều có thể tìm thấy trực tuyến, đôi khi miễn phí. Nhiều giáo viên piano có thể tìm thấy trên Youtube, và cũng có rất nhiều ứng dụng giúp bạn học piano. Tuy nhiên, nếu bạn chưa bao giờ chơi piano trước đây và không có nền tảng âm nhạc vững, tôi khuyên bạn nên có một giáo viên.

Chỉ khi bạn đã chơi một nhạc cụ khác và có nền tảng lý thuyết âm nhạc vững, bạn có thể tự học mà không cần giáo viên. Tuy nhiên, điều này không đủ vì bạn cần đảm bảo học đúng thói quen mà giáo viên có thể giúp bạn xây dựng. Một giáo viên sẽ biết rõ các chi tiết nhỏ trong việc chơi piano, như sử dụng bàn đạp duy trì và hiểu được cách âm thanh cần phải như thế nào. Họ sẽ chỉ bạn cách chỉnh sửa những lỗi khi chơi bài nhạc và chia sẻ kiến thức của họ.

Kết Luận

Con đường học piano không chỉ là học cách đặt ngón tay và xây dựng trí nhớ cơ bắp. Các cấp độ nhận thức đóng vai trò quan trọng và không khác gì việc học bất kỳ kỹ năng nào khác. Hãy nhớ rằng sự nhất quán là yếu tố then chốt khi học chơi piano. Điều này sẽ cần thời gian và sự cam kết để trở thành người chơi piano thành thạo, bất kể tuổi tác. Cuối cùng, có một giáo viên và học đều đặn là cách tuyệt vời để bắt đầu học piano.